काठमाडौं : नेपालको राजनीतिक र आर्थिक दिशामा असन्तुष्ट युवाहरू अहिले सडकमात्र होइन, विचारको मोर्चामा पनि उठिरहेका छन् । हाल नेपालभर फैलिंदै गएको GenZ आन्दोलन कुनै आकस्मिक राजनीतिक लहर होइन, बरु दशकौंको राजनीतिक असफलता, बेरोजगारी र सामाजिक असमानताको विस्फोट हो ।
विगत तिन चारदशकमा नेपालले राजतन्त्र, लोकतन्त्र, गणतन्त्र र विभिन्न आन्दोलनको नाममा सत्ता र प्रणाली बदल्यो, तर शासनको चरित्र उस्तै रह्यो । मुठीभर नेताहरू, बिचौलिया र दलालहरूले राज्यका सम्पदा कब्जा गरे, तर किसान, मजदुर र साना व्यापारीका सन्तानहरू निराश बन्न पुगे । यही अन्याय र बेरोजगारीले GenZ पुस्तामा विद्रोहको चेतना जन्माएको हो । युवाहरू विदेश पलायन हुन बाध्य हुनुको मुख्य जिम्मेवार देशकै नीति निर्माता र नेतृत्वलाई ठहर गरे । देशका स्रोत र सम्भावना पर्याप्त भए पनि नीति र दृष्टिकोणको अभावले युवा शक्ति विदेशी भूमिमा बेचिन बाध्य छन् । यदि युवाको ऊर्जा र आक्रोशलाई सही दिशामा प्रयोग गर्न सकियो भने, नेपालमा स्वच्छ र उत्तरदायी राजनीतिका बीउहरू रोपिन सक्छन् ।
नेपाल दुई ठूला शक्तिहरूबीच रहेको देश हो । यहाँको निर्णयमा सधैं बाह्य प्रभाव रह्यो । अबको पुस्ता त्यस प्रभावबाट मुक्त हुन चाहन्छ — स्वाभिमानी, पारदर्शी र आत्मनिर्भर नेपाल निर्माण नै उनीहरूको लक्ष्य हो । अहिलेका युवा तथा GenZ पुस्ताले अब केवल विरोध होइन, विकल्प खोज्न थालेको छ — जसले नेपाललाई दीर्घकालीन स्थायित्व र आर्थिक आत्मनिर्भरतातर्फ डोर्याउन सक्छ ।
“अब समय दोष दिने होइन, बाटो देखाउने हो। युवाहरू राजनीतिमा आउनु राम्रो पक्ष हो, यो अवसर हो — जोखिम होइन।” खड्काका अनुसार, आगामी दशक नेपालको राजनीतिक इतिहासमा GenZ पुस्ताले लेख्ने अध्याय हुनेछ — जुन शान्तिपूर्ण, स्वाभिमानी र परिणाममुखी राजनीतिका लागि नयाँ सुरुवात बन्नेछ ।
समाजसेवी तथा आर्थिक विश्लेषक अशोक कुमार खड्का, जसले युवाको चेतनालाई “आर्थिक स्वावलम्बन र पारदर्शी शासनतर्फको आन्दोलन” भनेर व्याख्या गरेका छन् ।