नयाँ दिल्ली । संयुक्त राज्य अमेरिकाको व्यवस्थापन र संसाधनका लागि विदेश उपमन्त्री रिचर्ड आर वर्माले संयुक्त राज्य अमेरिका र भारत बीचको रक्षा साझेदारी असाधारण प्रकृतिको भएको भन्दै प्रशंसा गरेका छन्।
उनले अमेरिका र भारतबीचको सम्बन्ध अन्य मुलुकभन्दा फरक रहेकोमा जोड दिँदै अतुलनीय सम्बन्ध रहेको बताएका हुन्। एएनआईसँगको अन्तर्वार्तामा वर्माले प्रत्येक तहमा उनीहरूको परिष्कृत सम्बन्धलाई ध्यानमा राख्दै दुई राष्ट्रहरूद्वारा आयोजित बलियो र प्रेरणादायी संयुक्त रक्षा अभ्यासको प्रशंसा गरेका छन् ।
‘अमेरिका र भारत प्रमुख रक्षा साझेदार हुन्, जुन स्थिति हामीसँग संसारको कुनै पनि देशसँग छैन। हामी यो अतुलनीय प्रकारको बलियो रक्षा सम्बन्ध निर्माण गर्दैछौं। जब म जान्छु र हाम्रा दुई सेनाले सँगै गर्ने रक्षा अभ्यासहरू देख्छु, धेरै खुशी हुन्छ। यो धेरै प्रेरणादायक छ। यो हरेक तहमा धेरै परिष्कृत छ,’ उनले भने।
भारत र अमेरिकासँग सबैभन्दा धेरै सैन्य अभ्यासहरू हुन्छन् र जुन स्केल र जटिलतामा बढ्दै गएको छ। महत्त्वपूर्ण द्विपक्षीय अभ्यासहरूमा युद्ध अभ्यास (सेना), वज्र प्रहार (विशेष बल), मालाबार (नौसेना), कोप इन्डिया (वायु सेना), र टाइगर ट्राइम्फ (त्रि-सेवा) समावेश छन्। रेड फ्ल्याग, रिम्प्याक, कटलास एक्सप्रेस, सी ड्र्यागन र मिलान केही बहुपक्षीय अभ्यास हुन्, जसमा दुई देशले भाग लिने विदेश मन्त्रालयले जनाएको छ।
वर्माले विगत दुई दशकमा भएको महत्वपूर्ण प्रगतिलाई स्वीकार गर्दै महत्वपूर्ण रक्षा प्रविधिको स्थानान्तरणको बारेमा उठेका प्रश्नहरुलाई पनि सम्बोधन गरेका छन् ।
‘जब म हामी २००० को सुरुवातमा जहाँ थियौं सोच्छु, हामी (अमेरिका र भारत) को कुनै पनि रक्षा व्यापार थिएन, अमेरिका र भारत बीच शून्यको स्थिति थियो। अहिले त्यो संख्या २४ अमेरिकी डलर, २५ अर्ब अमेरिकी डलर बराबरको रक्षा, सामान र प्रविधि हस्तान्तरण भइसकेको छ,’ उनले भने।
यस महिनाको सुरुमा, अमेरिकी विदेश मन्त्रालयले भारतलाई करिब ४ अर्ब अमेरिकी डलरमा ३१ वटा सशस्त्र ड्रोन, मिसाइल र अन्य उपकरण बेच्न अनुमोदन गरेको थियो।
उल्लेखनीय रूपमा, भारत-अमेरिका रक्षा सहयोग ‘भारत-अमेरिका रक्षा सहयोगको लागि नयाँ रूपरेखा’ मा आधारित भएको उनले बताएका छन्। जुन २०१५ मा दस वर्षको लागि नवीकरण गरिएको थियो। २०१६ मा दुई मुलुकबीचको रक्षा सम्बन्धलाई प्रमुख रक्षा साझेदारको रूपमा अघि बढाइएको थियो।
गत वर्ष नोभेम्बरमा, जब अमेरिकी विदेशमन्त्री एन्टोनी ब्लिन्केन र रक्षामन्त्री लोयड अस्टिन वार्षिक “२+२ संवाद” को लागी नयाँ दिल्ली भ्रमणका क्रममा भारत र अमेरिकाले प्रमुख रक्षा सम्झौताहरूमा वृद्धिको घोषणा गरेका थिए। उनीहरूले आफ्नो बढ्दो भूराजनीतिक चुनौतिहरु सामना गर्नका लागि साझेदारीलाई विस्तार गर्ने घोषणा गरेका थिए।